SATRANÇ OYNAYAN KİŞİLERLE ALAKALI BİLİMSEL BİR GERÇEK

Satranç oynamanın, zekayı geliştirici bir etkisi var mıdır? Satranç oynayan yetişkinler ve çocuklar diğer bireylere göre matematik ve fen alanında daha başarılı olur mu? Eğer öyle iseler buna etken olan şey gerçekten satranç mı? 

Bu konuda birçok araştırma gerçekleşmiş durumda. Gelin hep birlikte bu araştırmaların ışığında, satrancın etkisine göz atalım...

Satrancın insan beynine ve yeteneklerine dair pek çok şey duymuşsunuzdur muhtemelen.

Bazı araştırmalar satrancın insan gelişimine önemli bir etkisi olmadığını iddia ederken, bazı araştırmalar satrancın, matematiği ve çok yönlü düşünmeyi oldukça geliştiren oyun olduğu iddiasını ortaya atıyor.

Peki, bu işin aslı astarı nedir?

Her iki iddia da bilimsel araştırmalarla destekleniyorsa eğer, biz bunlardan hangisini doğru kabul edip, satranç hakkındaki düşüncelerimizi ona göre şekillendireceğiz?

Satranç, hiç şüphesiz ki insanlığın icad ettiği en başarılı zeka ve strateji oyunlarından birisi.

Bu strateji temelli oyunu iyi oynamanın yolu da hiç süphesiz ki zihinsel olarak aktif bir birey olmaktan geçiyor.

Zihinsel olarak aktif bir bireyin, yeteneklerinin bu bağlamda gelişimi için uygun bir ortam yaratılmış oluyor.

Satranç oyunu esnasında, çalışan hafıza, akıcı zeka, dikkat, konsantrasyon, uzamsal konumlandırma, üst bilişsel beceriler gibi birtakım bilişsel beceriler ile bireyin bu süreçleri etkin olarak kullanabilme yeterlilikleri gelişiyor.

Bu yeterlilik ve yetenekler ise aynı zamanda matematik başarısının da yordayıcısı oluyor haliyle.

Smith ve Cage'in 2006 yılında ABD Louisiana'daki kırsal bölgeler ile düşük sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin devam ettiği ortaokuldaki öğrenciler ile sürdürdüğü 120 saatlik bir satranç eğitiminin öğrencilerin matematik ve sözel olmayan bilişsel becerilerde anlamlı düzeyde olumlu katkı ortaya koyduğu saptanmıştır.

Kazemi ve meslektaşlarının 2012 yılında yaptıkları, ortaokul öğrencilerini kapsayan çalışmasında ise; altı aylık satranç eğitimi alan deney grubunun uygulama sonrasında üst bilişsel beceriler ile matematik başarılarının oynamayan akranlarına göre anlamlı derecede yüksek çıktığı belirlenmiştir.

Bir başka çalışmada ise Trinchero (2013) ilkokul öğrencilerinde satranç eğitiminin matematik başarısı üzerinde etkisini incelemiştir. Sonucunda, satranç oynayan grubun matematik test puanlarının anlamlı düzeyde arttığı saptanmıştır. Satranç dersini daha fazla alan öğrencilerin matematik test puanlarının daha az saat alanlara göre daha yüksek çıktığı da belirlenmiştir.

Aciego ve meslektaşlarının 2012 yılında ortaya koydukları ön test-son test deseninde sürdürdüğü çalışmasında da genel müfredata ilave satranç dersi alan 170 öğrenci ile genel müfredata ilave futbol veya basketbol dersi alıp satranç dersi almayan 40 öğrenci karşılaştırılmıştır.

Spor dersi alan grubun zeka testine ilişkin bir takım ön test puanları (WISC-R testi alt boyutları; benzerlik, dijit, blok tasarımı, labirentler) satranç grubundan daha yüksek çıkmış iken, uygulama sonrasında satranç oynayanların problem çözme yeterlilikleri spor dersi alanlardan daha yüksek çıkmıştır. 

Dolayısıyla, problem çözme yeterlilikleri gelişimi satranç dersine bağlı olarak daha yüksek düzeyde geliştiği söylenebilir.

Bu araştırma ve deneylerden elde edilen sonuç ise oldukça net bir sonuç var.

Satranç oynamak, matematik ve sözel olmayan bilişsel becerilerde anlamlı düzeyde olumlu katkı sağlıyor ve bireyin matematiksel zekasının gelişimini hızlandırıyor.

Stratejik düşünme yetisine fazlasıyla ihtiyaç duyan satranç oyuncuları, bu bağlamda ileri görüşlü olma ve olasılıkları hesaplayabilme konusunda aşama kaydediyor.

Bildiğiniz gibi, satranç oynarken yapılan her yeni hamle, satranç tahtasındaki durumu yeniden oluşturur. Bu yeni duruma göre konumlanmanız gerekir. Olasılıkları görmek yalnızca bir hamleyi görmekle değil, olası konumları algılamakla ilgilidir.

Sonuç olarak; satrancın akademik başarı üzerinde farklı düzeylerde olumlu etkisi olduğuna ilişkin pek çok araştırma sonuçları mevcuttur.

Olumsuz etki doğurduğuna ilişkin ise herhangi bir araştırmaya ulaşılamamıştır.

Dolayısıyla, öğrencilerin eğitiminin desteklenmesinde eğitsel bir strateji olarak işe koşulmasında fayda vardır.

Eh ne diyelim ki...

Satranç oynayın, oynattırın...

Kaynak: https://onedio.com/haber/satranc-oynayan-kisilerle-alakali-aklinizdan-cikarmamaniz-gereken-bilimsel-bir-gercek-var-773854